Heeft u zich wel eens afgevraagd wie die persoon is die waakzaam aanwezig is bij industriële werkzaamheden terwijl er anderen mensen werkzaam zijn in een mangat? Ook bij rioolwerkzaamheden of andere risicovolle activiteiten in besloten ruimtes is deze gespecialiseerde waarnemer vaak aanwezig. We hebben het over de buitenwacht, ook bekend als mangatwacht. Wat doet een buitenwacht eigenlijk precies? Wat een gemakkelijke klus lijkt, is in feite een cruciale verantwoordelijkheid voor de veiligheid. Wij zoomen er nader op in.
Veiligheidsmonitor tegen ernstige verwondingen, of erger
Allereerst hebben we te maken met regels en wetten, met betrekking tot risicovol werk in besloten ruimtes, vanwege het relatief hoge aantal ernstige verwondingen. Het betreden van deze ruimtes is gevaarlijk, waarbij de buitenwacht dient als de 'veiligheidsmonitor' voor zowel de arbeidskrachten als degenen die terloops proberen binnen te komen. Dit geldt ook in een noodsituatie, wanneer anderen in de verleiding kunnen komen (maar niet gekwalificeerd zijn) om de besloten ruimte binnen te gaan om een collega te redden.
Levensreddende beslissingen nemen in een fractie van een seconde
Als arbeidskrachten hulp nodig hebben of als zich een noodsituatie ontwikkelt, waarbij geëvacueerd moet worden, is de buitenwacht een 'vitale schakel'. Helaas wordt deze functie echter nog regelmatig bekleed door arbeidskrachten met geringe ervaring of certificering. Vaak heeft deze persoon dan onvoldoende beeld van wat er van hem wordt verwacht.
Bij onvoldoende ervaring en briefing is de buitenwacht zich mogelijk ook niet bewust van mogelijke gevaren in de ruimte of gevaren die kunnen ontstaan tijdens het werk. Vaak zijn deze personen niet ervaren in industriële omgevingen of onvoldoende getraind. In veel gevallen is er onvoldoende bewustzijn van hoe kritisch de taken van een buitenwacht kunnen zijn in noodsituaties. Situaties wanneer beslissingen van een fractie van een seconde vereist zijn.

Kies voor een gecertificeerde buitenwacht met voldoende praktijkervaring
Het is niet realistisch om van een buitenwacht, zonder een adequate opleiding te hebben gevolgd, dat hij het scala aan taken juist uitvoert. Daarnaast weegt ook de bevoegdheid mee, om indien nodig actie te ondernemen. Een buitenwacht dient voorzien te zijn van de benodigde papieren en praktijkervaring.
Zo wordt er van een erkende buitenwacht verwacht dat hij de volgende veiligheidsmaatregelen tot in de details kent.
- risico’s kennen, waarmee bij binnenkomst kan worden geconfronteerd, inclusief kennis over de symptomen en gevolgen van blootstelling aan die gevaren;
- mogelijke gedragseffecten van blootstelling aan gevaar bij de aanwezige arbeidskrachten.
- het continu en nauwkeurig bijhouden van het aantal medewerkers in de desbetreffende ruimte.
- uitvoeren van reddingsacties, zoals gespecificeerd door de reddingsprocedure van de werkgever.
Lees meer over reddingsacties in besloten ruimtes op onze servicepagina omtrent rescue teams.
Effectieve communicatie
Een van de meest kritieke taken van de buitenwacht is om effectief te kunnen communiceren met collega’s op de werkvloer en in geval van nood passende maatregelen te kunnen nemen. Communicatie is cruciaal om de status van de medewerkers te bewaken en om ervoor te zorgen dat er geen tekenen zijn van blootstelling aan gevaren.
De buitenwacht dient hier een scherp oog te hebben voor details en een eventuele evacuatie in gang kunnen brengen. Hierbij moet de buitenwacht gedurende zijn werk geen taken hebben die zijn primaire missie kunnen verstoren: monitoren, controleren en beschermen.
Voorkom dodelijke slachtoffers
Werkgevers zou zich af moeten vragen: "Zal de aangewezen mangatwacht (buitenwacht) in staat zijn om effectief te reageren wanneer de druk hoog is? Zal hij bij een noodsituatie een reddingsactie kunnen initiëren?”
Gebrek aan inzicht kan in besloten ruimtes, in combinatie met gebrek aan begrip van de te nemen noodmaatregelen (en te vermijden maatregelen), leiden tot dodelijke slachtoffers, zowel voor de medewerkers op de werkvloer als de buitenwachten.
We dringen erop aan om serieus te kijken naar de selectie en training van de buitenwacht. Deze personen moeten bekwaam, verantwoordelijk en goed opgeleid zijn, zoals uiteengezet in de ARBO-wet. Hierbij wordt gesteld dat elke werkgever verantwoordelijk is voor een gezonde en veilige werkomgeving voor zijn of haar werknemers. Wanneer er dingen fout gaan in een besloten ruimte, kunnen de acties van de buitenwacht het verschil zijn tussen leven en dood. Ze moeten de kennis, de tools en ervaring hebben.
Dankzij de frequente trainingen, die onze buitenwachten krijgen op de BWH Academy, zorgen we er gezamenlijk voor dat het kennisniveau op peil blijft.
Wist u dat?
- Brandwacht Huren B.V. is op het hoogste niveau gecertificeerd: VCA Petrochemie.
- Een buitenwacht kan ook actief zijn geautoriseerde deelnemer van een compleet rescue team, zolang die persoon adequaat is opgeleid en uitgerust. Emergency Rescue Teams (ERT) worden bij werkzaamheden met een hogere risicograad ingezet.
- Buitenwachten kunnen worden toegewezen om meer dan één besloten ruimte te bewaken, op voorwaarde dat de taken effectief kunnen worden uitgevoerd voor elke individuele ruimte.
- Ook kan een buitenwacht op een willekeurige locatie buiten de te controleren besloten ruimte zijn gestationeerd. Ook hier geldt de zware voorwaarde dat elke ruimte effectief blijft gecontroleerd.
- Een buitenwacht kan de ruimte betreden voor het uitvoeren van een reddingsactie. Hiervoor dient er een officiële documentatie aanwezig te zijn om de bevoegdheid voor reddingsoperaties aantoonbaar te maken.
Verplicht bij werkzaamheden in besloten ruimtes
Een buitenwacht is onder de Arbowet verplicht bij werkzaamheden in besloten ruimtes. Hij controleert de ruimte op aanwezigheid van gevaarlijke stoffen en houdt de veiligheidssituatie in het oog wanneer uw personeel in de ruimte werkzaam is. Ook controleert hij of er een reddingsmaterialen en een reddingsplan aanwezig zijn. Uw personeel mag de ruimte pas in zodra de buitenwacht toestemming heeft verleend. De buitenwacht blijft buiten het gat wachten tot alle werkzaamheden afgerond zijn en is de laatste die de ruimte verlaat.